دیمر (Dimmer)
دیمر یکی از پرکاربردترین قطعاتی که در بسیاری از پروژه‌های الکترونیکی از آن استفاده می‌شود دیمر است. دیمر وسیله ایست که از آن جهت کم و زیاد کردن نور چراغ ها استفاده می‌شود. در این مقاله نحوه کارکرد دیمر، انواع دیمر و همچنین مزایای استفاده از این وسیله بیان می‌شود.
همان‌طور که گفته شد دیمر وسیله ایست که توسط آن می‌توان شدت نور منابع روشنایی را کنترل کرد. استفاده از دیمرها گستره‌ی بسیار وسیعی را شامل می‌شود، از استفاده در اندازه ی یک کلید روشنایی برای کاربری خانگی تا واحدهای برق قدرت که در ساختمانهای بزرگ تئاتر یا روشنایی های خارجی ساختمان، همگی درطیف وسیع استفاده از دیمر جای می‌گیرند.
ترایاک جزئی الکترونیکی است که نقش بسیار مهمی در دیمر دارد؛ در حقیقت ترایاک مانع عبور قسمتی از موج متناوب ولتاژ ورودی می‌شود. دیمر به صورت سری با مصرف کننده قرار می‌گیرد و ولتاژ ورودی را کنترل می‌کند. دیمر از نظر ظاهری شبیه یک کلید معمولی است که دارای دو ترمینال خروجی می‌باشد؛ به این شکل که یک رشته سیم وارد یکی از ترمینال‌های پشت دیمر می‌شود و یک رشته سیم فاز به عنوان خروجی، از ترمینال دیگر پشت دیمر به چراغ یا هر مصرف کننده دیگری می‌رود. سیم نول هم بدون این که وارد کلید دیمر شود، مستقیم به چراغ وصل می‌شود.
نکته حائز اهمیت این است که اگر قصد استفاده از دیمرها را دارید باید بدانید که پروژکتورهای روشنایی و یا چراغ هایی که استفاده می‌کنید قابلیت استفاده از دیمر را داشته باشند یا به اصطلاح Dimmable باشند؛ به طور مثال بیشتر لامپ‌های کم مصرف این ویژگی را ندارند در حالی که لامپ‌های رشته ای این ویژگی را دارند و ال ای دی ها در هر دو نوع که قابلیت دیم کردن دارند و ندارند، موجود می‌باشند.
آمفی تئاترها و سینماها دارای سیستم‌های پیشرفته و حرفه‌ای دیمر می‌باشند. این دیمر ها بصورت رکمونت داخل رک کنترل قرار می‌گیرند و قابلیت کنترل و تغییر چندین نقطه را دارند این سیستم‌ها بصورت گروهی، شدت روشنایی بخش‌های مختلف یک سالن را کنترل می‌نمایند. این سیستم‌های دیمری توسط نیروی متخصص قابل بهره برداری هستند.
لامپ‌های دیمری اکووات قابلیت کار با کلیه سیستم‌های فوق را دارا هستند. در مورد کاربرد لامپ‌های LED با دیمر یک نکته مهم و جود دارد و آن توجه به مینیمم توان دیمر می‌باشد. به عنوان مثال اگر مینیمم توان یک دیمر ۴۰ وات باشد، بایستی حداقل ۶ عدد لامپ ۷.۵ وات دیمری بر روی خروجی دیمر قرارداد تا دیمر بتواند عملکرد مناسبی داشته باشد.
انواع دیمر
دیمر ها در سه نوع دیمر مکانیکی، دیمر لمسی( (touch و دیمر هوشمند((smart موجود می باشند.
دیمر مکانیکی : ساده‌ترین نوع دیمر، دیمرهای مکانیکی هستند که اصطلاحا با یک “پیچ ولوم” بر روی آنها قابلیت کم و زیاد کردن نور را دارند. این دیمرها محبوبیت گسترده ای بین مصرف‌کنندگان دارد. این نوع دیمر بدون دستکاری در سیم‌کشی ساختمان قابل اضافه شدن به سیستم قدیمی ساختمان می‌باشد.
دیمر لمسی((touch: دیمرهای لمسی قابلیت های دیمر مکانیکی را بصورت مدرن تر ارائه می‌دهند و معمولا برای ظاهر زیبا و جذاب تر در بسیاری از ساختمانهای امروزی مشاهده می شوند.
دیمر هوشمند( :(smartدیمرهای هوشمند (اسمارت) که در سیستم‌های هوشمند ساختمان و BMS بکار می‌روند، شاید ظاهراً شبیه دیمرهای لمسی باشند ولی قدرت آنها در کاربرد آنهاست. این دیمرها می‌توانند بصورت دستی یا از طریق اپلیکیشن موبایل، ریموت کنترل، اینترنت و… کنترل شوند. در یک سیستم هوشمند مجهز به سنسور روشنایی، در زمان تابش نور خورشید به داخل ساختمان، اتوماتیک نور لامپ‌ها کم می‌شود و در زمان کم شدن تابش خورشید، نور لامپ ها اضافه می‌شود تا در مصرف انرژی صرفه جویی به عمل آید.
مزایای دیمر
صرفه جویی در مصرف انرژی: وقتی با چرخاندن پیچ دیمر ولتاژ برقی که به لامپ فرستاده می شود را کاهش می دهید، به میزان قابل توجه در مصرف برق صرفه جویی نموده اید زیرا با کم کردن ولتاژ مصرفی میزان انرژی مصرفی و مقدار نور کاهش می یابد .
دوست دار محیط زیست: با کاهش مصرف انرژی، آلودگی های حاصل از تولید برق در نیروگاه ها به حدالقل می رسد. لامپ های مجهز به دیمر طول عمر بالایی دارند در نتیجه نیازی به تعویض آنها نیست و دور ریختن آنها بسیار محدود بوده و منجر به آلودگی در سطح زمین نخواهد شد.
قیمت مناسب: دیمرها در سه نوع مکانیکی، لمسی و هوشمند به بازار عرضه می شوند. قیمت دیمرهای هوشمند در مقایسه با دیمرهای مکانیکی ولمسی بالاتر و کیفیت آنها نیز برتر می باشد. هر چند مستلزم به پرداخت هزینه برای دیمر هستید اما می توانید با خرید دیمرهای هوشمند برای طولانی مدت سرمایه گذاری کرده و هزینه قبوض برق مصرفی را به حداقل برسانید.
افزایش طول عمر لامپ ها: لامپ های دیمری در مقایسه با لامپ های بدون دیمر کم تر گرم شده و قطعات آنها دیرتر فرسوده می شود، در نتیجه این لامپ ها عمر بالاتری خواهند داشت.
نصب آسان: نصب دیمر نیازی به تغییر سیم کشی ساختمان ندارد. تنها با قطع کردن فیوز می توان کلید دیمری را جایگزین کلید معمولی نمود. البته لامپ باید از نوع دیمرپذیر باشد.
زیبایی دکوراسیون و محیط داخلی: نور ملایمی که با استفاده از دیمر برای لامپ ها ایجاد می شود زیبایی دکوراسیون را دوچندان کرده و جلوه ای خاص به آن می بخشد. هر چند نورپردازی و افزایش نور در ساختمان های تجاری جذابیت فوق العاده ای ایجاد می کند اما در مکان هایی مانند رستوران ها وجود نور ملایم فضایی رمانتیک تر ایجاد می نماید. در واقع نور کم در چنین مکان هایی حسی از امنیت ایجاد می نماید. لامپ های دیمردار با قابلیت تنظیم نور فضا را بهتر و دلچسب تر نشان می دهند.
تنظیم چرخه خواب: کاهش نور لامپ با استفاده از دیمر در زمان غروب خورشید تا هنگام خواب منجر به تنظیم چرخه خواب شده و مشکلات بی خوابی را رفع می نماید. کاهش نور لامپ به صورت تدریجی تاثیری همانند غروب خورشید بر بدن می گذارد و تنشی در فرد ایجاد نمی کند.
روش اتصال دیمر
- فراهم نمودن ابزار لازم وقطع برق ورودی
فیوز مربوطه را از جعبه فیوز اصلی قطع نمایید. با استفاده از فازمتر ترمینال‌های کلید را بررسی نمایید تا از بی‌برق بودن آنها اطمینان حاصل نمایید. حال می‌توانید پیچ‌های کلید را باز کرده و کلید را از جعبه کلید خارج نمایید.
تعویض یک کلید معمولی با یک کلید دیمر مکانیکی یا الکترونیکی زمان زیادی نمی‌گیرد. به بهانه این بروز رسانی برای افزایش ایمنی خانه خود سیم کشی را بررسی نموده و با جدیدترین استانداردها جایگزین نمایید. ابزارهای مورد نیاز برای این کار ارزان هستند و برای سایر پروژه‌های برقی شما نیز به کار می‌آیند. شما به یک فازمتر، سیم‌چین و انبردست کوچک نیاز دارید.
برای شروع ابتدا برق را قطع نموده و مجدداً با فازمتر سیم‌های داخل جعبه را چک کنید. برای یافتن فیوز صحیح، ابتدا چراغ را روشن کنید سپس فیوزها را یکی‌یکی قطع نمایید تا چراغ خاموش شود؛ این فیوز را تا انتهای کار در حالت قطع قرار دهید.
در تصویر اول از فازمتر القایی یا فازمتر بدون تماس استفاده شده که از فازمترهای معمول گرانتر هستند ولی برای آماتورها کاربرد ایمن‌تری دارند. با استفاده از این فازمترها می‌توان مسیر سیم عبوری در دیوار را نیز مشخص نمود.
زمانی که کلید را از جعبه آن خارج نمودید مجدداً بررسی نمایید که سیمی لخت شده یا ترمینال برق دار دیگری درون جعبه وجود دارد یا خیر. در مواردی ممکن است که سیمی از مدار دیگر در جعبه کلید مورد نظر وجود داشته باشد.
۲. اطمینان از مناسب بودن شرایط سیم ها و جعبه کلید
اگر تعداد زیادی سیم و لوازم در جعبه قرار گیرد ممکن است باعث ایجاد گرمای بیش از حد شود و خطر آفرین باشد. نمره سیم‌ها را بررسی نمایید در استاندارد ملی ایران برای مدارهای روشنایی سیم ۱.۵ میلی‌متر مربع مجاز است. اگر در ساختمان شما از سیم ضعیف‌تری استفاده شده آنرا تعویض نمایید. نمره سیم بر روی آن نوشته شده است. همچنین تعداد رشته‌های سیم نیز یک روش برای تشخیص درستی ابعاد سیم می‌باشد.
۳. اتصال زمین
دیمرهای جدید معمولاً اتصال زمین دارند که با پیچ یا سیم سبز و زرد مشخص شده است. سیم زمین موجود در جعبه را به این اتصال وصل نمایید و سپس کلید دیمر را متصل نمایید.
اگر جعبه غیر فلزی بوده و یا زمین نشده است، همچنان می‌توانید کلید دیمر را نصب کنید ولیکن به این نکته توجه کنید که هیچ بخش فلزی از کلید دیمر نباید در دسترس باشد تا ایمنی کاربر حفظ شود.
۴. نصب کلید دیمر
پیچ‌های ترمینال دیمر را باز نمایید، برخی دیمرها مشخصاً سیم فاز ورودی را با حرف L مشخص نموده‌اند. و سیم فاز لامپ معمولاً نشانه‌ای ندارد. اگر هیچ یک از ترمینال‌ها با حرف خاصی مشخص نشده بود تفاوتی ندارد که کدام سیم را به کدام پایه ترمینال وصل می‌کنید؛ در هر دو صورت کلید دیمر به درستی کار خود را انجا می‌دهد.
چنانچه در حوزه کاری خود به مشکلی برخورد کرده‌اید و در جستجوی فرد و یا شرکت‌های توانمند برای حل مشکلتان هستید می توانید با عضویت در سامانه گلوپ و ثبت مشکل خود با این افراد و شرکت ها ارتباط برقرار کنید.
برای مشاهده مطالب بیشتر به گلوپ پلاس مراجعه فرمایید.